გადმოგირეკავთ
რა არის დიალიზი?
დიალიზი არის სისხლის გაწმენდის პროცესი მავნე ნარჩენებისგან, რომლებიც წარმოიქმნება თირკმელების ფუნქციის დაქვეითების გამო. დიალიზი გამოიყენება ორგანიზმიდან ჭარბი სითხის, ელექტროლიტების და სხვა ტოქსინების მოსაშორებლად.
თირკმელები ფილტრავენ სისხლს და შარდის საშუალებით გამოდევნიან ორგანიზმიდან მავნე ნარჩენებს და ჭარბ სითხეს. თუმცა, ჯანმრთელობის ზოგიერთი პრობლემის ან დაავადების გამო, თირკმელების ნორმალური ფუნქციები შეიძლება შემცირდეს ან მთლიანად გაქრეს. ამ შემთხვევაში ტარდება დიალიზი და დიალიზის აპარატის საშუალებით ხდება სისხლის ფილტრაცია და ორგანიზმიდან მავნე ნივთიერებების გამოდევნა.
დიალიზის ორი სახე არსებობს: ჰემოდიალიზი და პერიტონეალური დიალიზი. ჰემოდიალიზი არის პროცესი, რომლის დროსაც სისხლი გაწმენდა ხდება დიალიზის აპარატის მეშვეობით. პერიტონეალური დიალიზი არის პროცედურა, რომელიც ტარდება მუცლის ღრუში მოთავსებული კათეტერით. ამ პროცედურის დროს მუცლის ღრუში შეჰყავთ სპეციალური სითხე (დიალიზატი), რომელიც შთანთქავს ზედმეტ სითხეს და ნარჩენ ნივთიერებებს.
რატომ არის საჭირო დიალიზი?
დიალიზის საჭიროების ყველაზე გავრცელებული მიზეზი არის თირკმელების უკმარისობა. თირკმელები ფილტრავენ სისხლს და შარდის მეშვეობით ორგანიზმიდან გამოდევნიან მავნე ნივთიერებებს და ჭარბ სითხეს. თუმცა, ზოგიერთ შემთხვევაში თირკმლების ეს ფუნქცია ნაწილობრივ ან მთლიანად იშლება. ამ შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს დიალიზი.
ზოგიერთი ძირითადი მიზეზი, რის გამოც შეიძლება საჭირო გახდეს დიალიზი, არის:
თირკმელების ქრონიკული დაავადება: თირკმელები დროთა განმავლობაში კარგავენ თავის ფუნქციას
დიაბეტი: შაქრიანმა დიაბეტმა შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების დაზიანება.
ჰიპერტენზია (მაღალი წნევა): მაღალმა წნევამ შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების დაზიანება.
თირკმელების პოლიკისტოზური დაავადება: იგი გენეტიკური დაავადება, იწვევს თირკმელებში მრავლობითი კისტების წარმოქმნას და შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების ფუნქციის თანდათანობითი დაკარგვა.
ზოგიერთი მედიკამენტი: ზოგიერთმა მედიკამენტმა შეიძლება დააზიანოს თირკმელები და გამოიწვიოს თირკმლის უკმარისობა.
გარდა ამ ფაქტორებისა, დიალიზი შესაძლოა საჭირო გახდეს თირკმლის მწვავე უკმარისობის დროს. ასეთ შემთხვევებში თირკმელები სწრაფად ზიანდება და შესაძლოა საჭირო გახდეს დიალიზი ორგანიზმიდან ნარჩენების და ჭარბი სითხის მოსაშორებლად.
როგორ ტარდება დიალიზი?
დიალიზი არის მკურნალობის მეთოდი, რომელიც ორგანიზმიდან გამოდევნის მავნე ნივთიერებებს და ჭარბ სითხეს იმ შემთხვევებში, როდესაც თირკმელები არაადეკვატურად ფუნქციონირებს. დიალიზი არის ფილტრაციის პროცესი, რომელიც გამოიყენება სისხლის გასაწმენდად და ორგანიზმიდან არასაჭირო სითხის მოსაშორებლად. არსებობს ორი სახის დიალიზის მეთოდი: ჰემოდიალიზი და პერიტონეალური დიალიზი.
ჰემოდიალიზი:
ჰემოდიალიზი დიალიზის ყველაზე ხშირად გამოყენებული მეთოდია. ამ პროცედურის დროს პაციენტის სისხლი დიალიზის აპარატით იფილტრება. სისხლი აპარატის სპეციალური ფილტრის გავლით სუფთავდება მავნე ნარჩენებისგან, ზედმეტი სითხისგან და ელექტროლიტებისგან და გაწმენდილი სისხლი კვლავ უბრუნდება პაციენტს. ეს პროცესი ჩვეულებრივ 4 საათს გრძელდება და კვირაში 2-3-ჯერ კეთდება.
პერიტონეალური დიალიზი:
პერიტონეალური დიალიზი დიალიზის განსხვავებული მეთოდია. ამ პროცედურის დროს პაციენტის მუცლის ღრუში მუცლის ფარის გავლით შეყავთ სპეციალური სადიალიზო სითხე. ამ პროცესში ხსნართან ერთად ორგანიზმიდან გამოიდევნება მავნე ნივთიერებები და ჭარბი სითხე. პერიტონეალური დიალიზი არის მეთოდი, რომელიც შეიძლება ჩატარდეს სახლის პირობებში დიალიზის აპარატთან მიერთების გარეშე და ჩვეულებრივ მეორდება 4-5-ჯერ დღეში.
დიალიზის ორივე მეთოდი ასუფთავებს პაციენტის სისხლს მავნე ნივთიერებებისგან და ჭარბი სითხისგან. ჰემოდიალიზი, საავადმყოფოს დიალიზის განყოფილებაში რამოდენიმე საათით დარჩენის აუცილებლობის გამო პაციენტებისთვის შედარებით რთული პროცედურაა, ხოლო პერიტონეალური დიალიზი უფრო კომფორტული ვარიანტია. დიალიზით მკურნალობა მორგებულია თითოეულ პაციენტზე მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და საჭიროებების მიხედვით.
რა კეთდება დიალიზის განყოფილებაში?
დიალიზის განყოფილებები არის სპეციალური განყოფილებები, სადაც დიალიზზე მყოფ პაციენტებს უტარდებათ დიალიზის პროცედურა. დიალიზის განყოფილებებში პაციენტების მკურნალობის პროცესი კონტროლდება პროფესიონალი ექიმების მიერ და საჭიროების შემთხვევაში იცვლება მკურნალობის გეგმები.
დიალიზის განყოფილებებში დიალიზის დაწყებამდე და მის შემდეგ ტარდება შემდეგი პროცედურები:
პაციენტის შეფასება: დიალიზის განყოფილებაში ხდება შემოსული პაციენტების სამედიცინო ისტორიისა და მიმდინარე მდგომარეობის შეფასება. ეს ხელს უწყობს შესაბამისი მკურნალობის გეგმის შედგენას.
სისხლის ანალიზები: დიალიზზე მყოფი პაციენტების სისხლის ანალიზები ტარდება დიალიზის პროცესამდე და მის შემდეგ. სისხლის ტესტები მნიშვნელოვანია თირკმლის ფუნქციის მონიტორინგისა და დიალიზის მკურნალობის ეფექტურობისთვის.
დიალიზის პროცესი: დიალიზის მქონე პაციენტებს მკურნალობენ დიალიზის აპარატთან მიერთებით. შეიძლება გამოყენებულ იქნას ჰემოდიალიზი, პერიტონეალური დიალიზი ან დიალიზის სხვა მეთოდები. ამ პროცესის დროს ხდება სისხლის გაწმენდა და ორგანიზმიდან მავნე ნარჩენების გამოდევნა.
მედიკამენტური მკურნალობა: დიალიზზე მყოფ პაციენტებს დიალიზის დროს ან მის შემდეგ არტერიული წნევის რეგულირებისთვის, ანემიის, ოსტეოპოროზის სამკურნალოდ, სისხლის შედედების თავიდან ასაცილებლად შეიძლება დასჭირდეთ მედიკამენტური მკურნალობა.
კვებითი მხარდაჭერა: დიალიზზე მყოფი პაციენტების კვებითი საჭიროებების მონიტორინგი ხდება დიალიზის განყოფილებაში, ხოლო დიეტოლოგის მიერ ხდება სპეციალური კვების პროგრამის შემუშავება.
ფსიქოსოციალური მხარდაჭერა: დიალიზის განყოფილებები ასევე უზრუნველყოფენ პაციენტების ფსიქოსოციალურ მხარდაჭერას. ამ მიზნით პაციენტებს შეიძლება მიეწოდოს ფსიქოლოგიური და სოციალური მომსახურება. დიალიზის განყოფილებები უზრუნველყოფენ ყველა საჭირო საშუალებას, რათა პაციენტებმა თავი იგრძნონ კომფორტულად და სრულყოფილად გაიარონ მკურნალობის პროცესი.
