გადმოგირეკავთ
დედათა და ნაყოფის მედიცინა არის მეან-გინეკოლოგიის ქვედარგი, რომელიც შეისწავლის იმ პათოლოგიების პრევენციას, დიაგნოზსა და მკურნალობას, რომლებიც შეიძლება განვითარდეს დედასა და ნაყოფში ორსულობის დროს. უფრო გავრცელებული სიტყვებით რომ ვთქვათ, პერინატოლოგია არის მედიცინის დარგი, რომელიც ეხება ,,მაღალი რისკის ორსულობებს’’.
პერინატოლოგის კვალიფიკაციის მისაღებად მეან-გინეკოლოგები გადიან კიდევ 3-წლიან სუბსპეციალიზებულ პროგრამას.
ორსულობა არ არის დაავადება, იგი ფიზიოლოგიური მოვლენაა. თუმცა, ზოგჯერ, გარკვეულ შემთხვევებში დედისა ან ნაყოფის ჯანმრთელობას შეიძლება საფრთხე შეექმნას და სიცოცხლისთვის საშიში რისკებიც კი წარმოიშვას. ორსულობებს, რომლებიც გარკვეული რისკის ქვეშ მიმდინარეობს, ეწოდება "მაღალი რისკის ორსულობა".
რა შემთხვევაში შეიძლება ვისაუბროთ მაღალი რისკის ორსულობაზე?
ეს არის მდგომარეობა, რომელიც იწყება ჯერ კიდევ ორსულობამდე. ორსულებისთვის და მომავალი ორსულებისთვის რეკომენდებულია პერინატოლოგის კონსულტაცია შემდეგ შემთხვევებში.
დაორსულებამდე:
სისტემური დაავადებების მქონე ორსულებისთვის, როგორიცაა დიაბეტი, ჰიპერტენზია, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადება საჭიროა: ორსულობის დადგომამდე უზმოზე და ჭამის შემდეგ სისხლში შაქრის დონის ნორმალიზება და საჭიროების შემთხვევაში ინსულინით მკურნალობის დაწყება. ნაყოფში ორგანოთა დიფერენციაციის გამო ანომალიების განვითარება ხდება ორსულობის პირველი 8 კვირის განმავლობაში; თუ სისხლში შაქრის დონე ნორმალიზებული არ არის, ნაყოფში ანომალიის რისკი 10-ჯერ იზრდება. ორსულობის დადგომის შემდეგ, სისხლში შაქრის ნორმალიზება ორსულობისთვის იდეალურ დონემდე შეიძლება დაგვიანებული იყოს. ანალოგიურად, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადების მქონე ორსულებში დაორსულებამდე უნდა მოხდეს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონის და TSH დონის ნორმალიზება. ორსულობის დროს გამოხატულმა ჰიპოთირეოზმა შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს ბავშვის კოგნიტურ განვითარებასა და ინტელექტზე.br> თუ ორსულს, მის მეუღლეს ან მათი ოჯახის წევრებს გენეტიკური დაავადება აქვთ, არსებობს მისი ნაყოფზე გადაცემის შანსი. მაგალითად, თუ მშობლები არიან დღესდღეობით აქტუალური SMA დაავადები, ხმელთაშუა ზღვის ანემიის (თალასემია), კუნთების დაავადებების და მრავალი მსგავსი გენეტიკური დაავადების მატარებლები, ინ ვიტრო განაყოფიერებით ან ორსულობამდე პრეიმპლანტაციის გენეტიკური დიაგნოზით, ორსულობის პერიოდში შესაბამისი დიაგნოსტიკური მეთოდების გამოყენებით (როგორიცაა ამნიოცენტეზი, CVS, NIPT და სხვა), შეიძლება დაიბადოს ჯანმრთელი ბავშვი.
ორსულობის დროს:
ორსულის, მისი მეუღლის ან ახლო ნათესავების გენეტიკური დაავადებები (SMA, ხმელთაშუა ზღვის ანემია, კუნთების დაავადებები, მეტაბოლური დაავადებები და ა.შ.)
ორსულმა მანამდე გააჩინა ბავშვი ქრომოსომული ან სტრუქტურული ანომალიით, ან ორსულობა შეწყდა ამ მიზეზით. ორსულობის დროს ულტრაბგერითი გამოკვლევით ნაყოფში ანომალიის გამოვლენა.
ორსულობის დროს სისხლდენა და ეჭვი პლაცენტის პათოლოგიებზე (პლაცენტის წინამდებარეობა, პლაცენტის ნაადრევი აცლა, პლაცენტის მიმაგრების ანომალიები და ა.შ.).
მაღალი რისკის გამოვლენა სკრინინგ ტესტებით, როგორიცაა ორმაგი ტესტი, სამმაგი ტესტი, ოთხმაგი ტესტი ან NIPT (ნაყოფის დნმ, cffDNA ტესტი, NIFT ტესტი). თუმცა ეს არ მიუთითებს ნაყოფში პრობლემის არსებობაზე. ქრომოსომული ანომალიის გამოსაკვლევად, პერინატოლოგის მიერ უნდა ჩატარდეს გამოკვლევები, როგორიცაა: ქორიონული ვილუსის სინჯის აღება, ამნიოცენტეზი, კორდოცენტეზი, დეტალური ულტრასონოგრაფია.
დიაბეტის მქონე ორსულები.
ორსულები, რომლებსაც აქვთ ეპილეფსია და იღებენ ეპილეფსიის სამკურნალო პრეპარატებს.
განსაკუთრებით ორსულობის დასაწყისში გაუცნობიერებლად ან შეგნებულად ავადმყოფობის გამო ტერატოგენების გავლენა, რომელიც ზრდის ნაყოფში ანომალიის განვითარების რისკს.
შაქრიანი დიაბეტი, რომელიც ვითარდება ორსულობის დროს (ორსულთა დიაბეტი)
ქრონიკული ჰიპერტონიის ან ორსულობის მე-20 კვირიდან ორსულობისთვის დამახასიათებელი ჰიპერტენზიის მქონე პირები (ორსულობის ჰიპერტენზია, პრეეკლამფსია)
ორსულები, რომლებსაც აქვთ თირკმელების ქრონიკული დაავადება ან ჩაუტარდათ თირკმლის ტრანსპლანტაცია.
სისხლის დაავადებები, რომლებმაც ორსულობის დროს შეიძლება გამოიწვიოს პრობლემები (თრომბოციტოპენია, თრომბოციტოზი, შედედების ფაქტორის დეფიციტი)
აუტოიმუნური დაავადებები (ანტიფოსფოლიპიდური სინდრომი)
რეზუს კონფლიქტის მქონე ორსული ქალების მონიტორინგი (Rh).
ორსულობაზე დაკვირვებისას გამოვლენილი ნაყოფის განვითარების შეფერხება.
ორსულობის ასაკის მიხედვით ჭარბი წონის ნაყოფი.
სანაყოფე წყლების ნაკლებობის (ოლიგოჰიდრამნიოზი) ან სიჭარბის (პოლიჰიდრამნიოზი) გამოვლენა.
ტყუპზე (მრავალნაყოფიანი) ორსულობა. მონოზიგოტურ ტყუპებში, მონოქორიონული პლაცენტით, პერინატოლოგის მიერ გამოკვლევა საჭიროა ერთხელ ორსულობის 11-14 კვირაზე და ყოველ 2 კვირაში ორსულობის მე-16 კვირიდან.
სანაყოფე წყლების ნაადრევი დაღვრა (სანაყოფე გარსის მთლიანობის დარღვევა).
ორსულობის პერიოდში გადატანილი ინფექციები, რომლებიც იწვევს ნაყოფში ანომალიების განვითარების რისკს. მაგ: ტოქსოპლაზმოზი,ციტომეგალოვირუსი, წითურა. იმის გამოსაკვლევად, გადაეცემა თუ არა ინფექცია ნაყოფს და ახდენს თუ არა ის ნეგატიურ გავლენას ნაყოფზე, უნდა დაიგეგმოს შემდგომი გამოკვლევა პერინატოლოგის მიერ და საჭიროების შემთხვევაში მკურნალობა მუცლადყოფნის პერიოდში (როგორც ტოქსოპლაზმოზის დროს).
თუ ორსულობასთან დაკავშირებული რისკფაქტორები არ არსებობს:
ყოველ ორსულობაში ნაყოფში სერიოზული ანომალიის ალბათობა 3-4%-ია, მცირე (ნაკლებად მნიშვნელოვანი) ანომალიის რისკი 8-10%, ხოლო 0,3% არის ქრომოსომული ანომალიის ალბათობა. ამიტომ ყოველი ორსულობის 11-14 კვირაზე რეკომენდებულია ულტრაბგერითი გამოკვლევა და ორმაგი ტესტის ან NIPT (CF ნაყოფის დნმ) ტესტების ჩატარება. რადგან ერთ-ერთი გავრცელებული ქრომოსომული ანომალიის-დაუნის სინდრომის მქონე ნაყოფების 30%-ში, ხოლო ტრიზომია13 და ტრისომია 18-ის მქონე ნაყოფების 10-15%-ში, ულტრაბგერითი გამოკვლევით პათოლოგიები არ ვიზუალიზდება, ამიტომ განსაკუთრებით ქრომოსომული ანომალიების დიაგნოსტიკისთვის უნდა ჩატარდეს დამატებითი ტესტები, როგორიცაა ორმაგი ტესტირება ან NIPT./p>
ორსულობის 18-23 კვირაზე (სასურველია მე-20 კვირა), მე-2 ტრიმესტრის დეტალური (მე-2 დონის) ულტრაბგერითი გამოკვლევა უნდა ჩატარდეს სპეციალისტი პერინატოლოგის მიერ, რადგან მისი საშუალებით ხდება ნაყოფში არსებული ანომალიის დადგენა.
